Een uitvaart is het geheel van de handelingen en plechtigheden voor, tijdens en na het overlijden van een persoon. De uitvaart wordt besloten met een begrafenis of een crematie tenzij de overleden persoon al toestemming heeft, om ter beschikking van de wetenschap, zijn of haar lichaam af te staan. Bij het ter beschikking stellen van de wetenschap is er geen begrafenis of crematie, dat wordt namelijk op een onbekende datum en tijd anoniem verzorgd door het ziekenhuis.

Tegenwoordig wordt niet alleen de dood meer bespreekbaar maar willen en kunnen de nabestaanden ook meer betrokken worden bij het hele proces van de uitvaart. Die nauwe betrokkenheid en het meer zelf mogen doen, blijkt ook van positieve invloed op het rouwproces. Zaken die men zelf kan doen zijn tegenwoordig bijvoorbeeld: Het maken en/of beschilderen van de kist of lijkwade, zelf afleggen/verzorgen van de overledene, een thuisopbaring, het maken van de rouwkaart, het doen van aangifte van overlijden bij de Burgerlijke Stand van de gemeente van overlijden, het persoonlijk maken van de plechtigheid door Live muziek, sprekers met een verhaal over de overledene, etc.

Wetgeving

De uitvaart moet in Nederland minimaal 36 uur en maximaal zes werkdagen na het overlijden plaatsvinden. De dag van overlijden telt hierbij niet mee. Deze tijd kan worden verkort dan wel verlengd door de officier van justitie, bijvoorbeeld in het geval dat familie uit het buitenland moet komen.

De uitvaart wordt altijd verzorgd in opdracht van iemand. Vaak is dit een van de nabestaanden en soms is het de overledene zelf die dit bij testament en/of scenarium heeft vastgelegd. Maar het kan ook gebeuren dat de overledene geen bekende nabestaanden had en dat hij/zij zelf niets geregeld heeft. In dat geval bestaat er de Wet op de lijkbezorging, de Sociale Dienst van de gemeente in de woonplaats van overledene of, als de woonplaats onbekend is, die in de plaats van overlijden dan optreedt als opdrachtgever. Als dat zo is dan kiest men voor begraven voor het geval er later toch nabestaanden blijken te zijn.