Inhoud

Alvleesklierkanker of pancreascarcinoom, adenocarcinoom van de pancreas, is een minder vaak voorkomende vorm van kanker. In 2010 werden in Nederland 2179 patiënten met deze ziekte gediagnosticeerd. Alvleesklierkanker komt bij mannen tweemaal zo vaak voor als bij vrouwen en maakt ca. 5 % uit van alle gevallen van carcinoom.

Symptomen

Aanvankelijk treden de verschijnselen slechts langzaam op. Verlies van eetlust, gewichtsverlies en stoornissen in de spijsvertering zijn de belangrijkste verschijnselen. De aandoening geeft meestal pas in een zeer laat stadium symptomen (vaak geelzucht veroorzaakt door compressie van de ductus choledochus, vermagering, en/of pijn), waardoor genezing op het moment dat de diagnose wordt gesteld (veelal door middel van echografie) nog maar zelden mogelijk is. De kans dat een patiënt na een jaar nog leeft is 25%. De tumor kan ontstaan in de kop van de alvleesklier of in de staart ervan. Naast adenocarcinomen, kunnen er zich ook neuro-endocriene kankers ontwikkelen. Deze gaan uit van weefsels die onder meer insuline en gastrine produceren, en worden overeenkomstig insulinomen en gastrinomen genoemd. Deze kankers zijn nog veel zeldzamer dan adenocarcinomen.

Behandelwijzen

De operatie volgens Whipple waarbij een deel van de alvleesklier en het omliggend gebied (twaalfvingere darm, galweg, galblaas) verwijderd wordt, is een behandelingsmethode. Deze behandeling wordt vaak aangevuld met een aantal kuren chemotherapie. Wanneer tijdens een operatie blijkt dat de tumor niet te verwijderen is ("irresectabel") zal de chirurg zowel een aansluiting maken van galweg op de darm als van de maag op de darm, om toekomstige doorstroombelemmering te voorkomen. Een andere vorm van palliatieve zorg kan door middel van een endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie een stent worden ingebracht in de ductus choledochus, zodat de gal kan afvloeien naar de twaalfvingerige darm en veel klachten zullen verminderen. De overleving van pancreascarcinoom ligt bijzonder laag: na 5 jaar is minder dan 5% van de patiënten nog in leven. De meesten overlijden binnen enkele maanden. De neuro-endocriene kankers hebben een veel betere prognose.

Organisaties

In Nederland is sinds 2011 een landelijk samenwerkingsverband actief, de Dutch Pancreatic Cancer Group, van medisch en verpleegkundige specialisten die zich dagelijks met pancreascarcinoom en andere pancreastumoren bezig houden. De DPCG verricht landelijke studies naar pancreascarcinoom, is bezig met een landelijke audit van resultaten van operaties voor pancreascarcinoom en verzorgt scholing op dit gebied. Deze wordt financieel ondersteund door de Lisa Waller Hayes Foundation (LWH Foundation) opgericht, een patiëntenplatform dat onder meer de bevordering van wetenschappelijk onderzoek naar alvleesklierkanker ondersteunt.