Slapeloosheid of insomnie is een slaapstoornis. Er worden drie vormen van insomnie onderscheiden: men valt moeilijk in slaap, men wordt tijdens de nacht vaak wakker of men wordt te vroeg wakker. Ook kunnen meerdere vormen tegelijk voorkomen.

Als slapeloosheid langer dan een paar nachten duurt, kan de aandoening chronisch worden en kan het slaaptekort een zeer nadelige uitwerking op het welzijn hebben. Slapeloosheid verstoort het natuurlijke slaapritme, dat moeilijk te herstellen is. Sommige mensen die aan slapeloosheid lijden, verergeren onbedoeld de situatie door overdag of vroeg op de avond kort te slapen, waardoor 's nachts de kwaal juist erger wordt. Sommigen proberen ondanks het gebrek aan slaap te blijven functioneren, wat ernstige lichamelijke en psychische problemen kan opleveren. Het kan voorkomen dat iemand die bang is aan slapeloosheid te lijden, in werkelijkheid alleen minder behoefte aan slaap heeft. Het is normaal om bij het ouder worden lichter te gaan slapen en in kortere perioden. Sommige ouderen liggen in bed te woelen, omdat hun lichaam niet meer slaap nodig heeft, terwijl ze wel gewend waren aan een bepaalde tijd slaap.

Oorzaken

In- en doorslaapklachten kunnen veel oorzaken hebben.

Psychische problemen
Slapeloosheid kan bijvoorbeeld een onderdeel zijn van een psychische aandoening als depressie. Als je slecht slaapt doordat je je al een langere tijd neerslachtig voelt en de toekomst erg somber inziet, is het misschien verstandig om dit met een deskundige te bespreken.

Lichamelijke klachten
Ook lichamelijke aandoeningen kunnen slapeloosheid veroorzaken. Vaak gaat het dan over aandoeningen die met pijn of jeuk gepaard gaan, maar ook hormonale aandoeningen kunnen een oorzaak zijn. Sommige mensen slapen erg licht door hun gesnurk, dit kan met de aandoening apneu te maken hebben.

Alcoholgebruik
Tenslotte komt slapeloosheid veel voor als gevolg van alcoholgebruik. In tegenstelling tot het geloof in alcohol als 'slaapmutsje' verstoort het gebruik van alcohol de slaap in sterke mate. Het inslapen gaat vaak wel wat sneller, maar men wordt over het algemeen vroeger wakker.

Oorzaak onbekend
In veel gevallen is er echter geen directe oorzaak van de slapeloosheid te vinden. Soms kan de oorzaak dan liggen in spanning of stress, die samen kan hangen met gebeurtenissen overdag, maar slapeloosheid kan ook aangeleerd zijn. Bij het ontstaan van de klachten is er wel een duidelijke oorzaak, maar als deze wegvalt, blijft de slapeloosheid gewoon bestaan. Waarschijnlijk komt dit doordat er bepaalde gedragingen in deze slechte slaap periode zijn aangeleerd. Deze gedragingen zorgen ervoor dat de slapeloosheid niet meer weg gaat. Dit kan bijvoorbeeld komen door de bepaalde Gewoonten of Gedachtes.

Tips voor het omgaan met slapeloosheid