Overgang | Overgangsklachten

Informatie over Overgang

Inhoud

1 Overgang
2 Wat zijn de verschijnselen?
3 Adviezen
4 Opvliegers
5 Hoe gaat het verder?

De menopauze refereert aan de laatste menstruatie van een vrouw. Het treedt op wanneer de eierstokken geen vruchtbare eitjes meer over hebben. Hierdoor produceert het lichaam (bijna) geen oestrogenen & progestagenen meer, waardoor het voorplantingssysteem zijn functie verliest. De menopauze kan alleen achteraf vastgesteld worden als bij een vrouw gedurende een jaar na de laatste menstruatie geen nieuwe menstruatie meer is opgetreden.

De periode rondom de menopauze wordt de perimenopauze, het climacterium of de overgang genoemd. Dit proces duurt vanaf enkele jaren voor, tot enkele jaren na de menopauze. Tijdens het climacterium raken de eicellen, die bij de geboorte al in aanleg aanwezig zijn, op. Ook verandert de hormonale balans van het lichaam. De oestrogeen- en progesteronspiegels worden minder stabiel. Ten slotte verandert de menstruatie. De manier waarop deze verandert verschilt; het kan zomaar van het ene op het andere moment stoppen of geleidelijk afnemen. Dat tweede is te merken aan het feit dat het interval tussen twee menstruaties langer wordt of de bloeding langzaam afneemt. Het aantonen van een veranderende hormonale huishouding kan ook eenvoudig gedaan worden via een urinetest. Daarbij wordt dan de concentratie van het follikelstimulerend hormoon (FSH) gemeten. Kenmerkend voor de (pre)menopauze is een duidelijke toename van dit hormoon.

Tijdens het climacterium moet het vrouwelijk lichaam zich aanpassen aan deze natuurlijke veranderingen. In de hormonale huishouding kunnen vasomotorische symptomen zoals opvliegers en hartkloppingen optreden. Bij een opvlieger voelt de vrouw zich opeens zeer warm worden, ze gaat zweten en wordt rood in het gezicht. Verder kunnen vrouwen last krijgen van psychologische symptomen als depressie, angst en concentratiegebrek en van urogenitale klachten, zoals atrofische vaginitis, dysurie en urge-incontinentie.

De menopauze ontstaat meestal natuurlijk, maar kan ook als gevolg van chirurgische interventie (het verwijderen van de eierstokken) of door het gebruik van bepaalde medicatie worden geïnduceerd. De gemiddelde leeftijd waarop de menopauze optreedt is 51 jaar, maar bij sommige vrouwen treedt zij veel eerder op, dit is met name bij vrouwen die een behandeling met radio- of chemotherapie hebben ondergaan. Een zogenoemde premature menopauze wordt gedefinieerd als menopauze die optreedt voor het 40e levensjaar en komt voor bij 1-2% van de vrouwen.

Postmenopauzale vrouwen, met name van Europese afkomst, hebben een verhoogd risico om botontkalking en de ziekte van Alzheimer te krijgen. Dit komt vooral door de lage oestrogeenspiegels na de menopauze.

Wat zijn de verschijnselen?

Typische overgangsverschijnselen zijn:

De menstruatie komt onregelmatig, met kortere of langere tussenpozen, en verandert. Uw ongesteldheid kan opeens veel langer of juist korter duren. Het bloedverlies kan zeer hevig zijn of juist veel minder. Verschijnselen die samen kunnen gaan met menstruatie (buikpijn, rugpijn), kunnen voor het eerst optreden, erger of juist minder worden dan u gewend was.
Ruim de helft van de vrouwen in de overgang krijgt opvliegers. Ze komen vooral veel voor in het eerste jaar na de laatste menstruatie. Opvliegers zijn plotselinge, korte, hevige warmte-aanvallen. Uw gezicht, hals en/of borst worden rood en u kunt opeens heftig gaan transpireren.
Een opvlieger duurt meestal drie tot vijf minuten. Sommige vrouwen hebben een paar opvliegers per maand, anderen hebben er een paar per uur. Ook 's nachts kunt u zweetaanvallen krijgen.
Het slijmvlies aan de binnenkant van de vagina wordt dunner (kwetsbaar) en droger. Vrijen kan daardoor een onaangenaam branderig gevoel geven of pijn doen. U kunt ook irritatie, jeuk of extra afscheiding krijgen.

De overgangsverschijnselen kunnen weer andere klachten geven:

Als u veel bloed verliest kan bloedarmoede ontstaan. Bloedarmoede kan onder andere moeheid en duizelingen geven.
Opvliegers en nachtzweten kunnen uw slaap verstoren, waardoor u overdag moe en prikkelbaar kunt zijn.
Door de onverwachte opvliegers kunt u zich onzeker en angstig voelen. Dit kan leiden tot slapeloosheid en somberheid.
Door de vaginale klachten heeft u misschien geen zin in vrijen.

Adviezen

Het is belangrijk dat u in een goede conditie bent, vooral wanneer u veel bloed verliest omdat de menstruatie vaker komt, heftiger is en/of langer duurt.

Zorg voor:

Gezonde voeding met voldoende ijzer. IJzerrijke voedingsmiddelen zijn vlees, volkorenproducten, bladgroenten en gedroogde vruchten.
Een halfuur per dag actief bewegen, zoals flink wandelen, fietsen, joggen, zwemmen of dansen.
Voldoende (nacht-)rust. Ga op tijd naar bed, zorg voor een rustige slaapkamer en neem geen werk mee naar bed.

Opvliegers

Draag kleding die vocht goed opneemt en waardoor vocht verdampt: bijvoorbeeld katoen, zijde of wol. Als u meerdere dunne lagen over elkaar draagt, kunt u gemakkelijk iets uit doen.
Slaap onder katoenen lakens en (meerdere dunne) wollen dekens in plaats van onder een synthetisch dekbed.
Alcohol, warme dranken zoals koffie en thee, en gekruid eten kunnen soms opvliegers uitlokken. Als u dat merkt, kunt u deze vermijden.
Bespreek eventuele onzekerheden met een vriendin of maak een afspraak met uw huisarts.

Hoe gaat het verder?

Het duurt gemiddeld vier tot zes jaar voor de menstruatie definitief wegblijft. De opvliegers kunnen tot enkele jaren na de menopauze voorkomen. 30 tot 40 procent van de vrouwen heeft ruim vijf jaar na hun allerlaatste menstruatie nog opvliegers. Wel blijkt dat de opvliegers in de loop van de tijd minder last geven.

Bloedonderzoek om na te gaan of u in de overgang bent wordt niet aanbevolen. Een bloeduitslag die wijst op de overgang sluit de kans op zwangerschap niet uit.

Vaginale klachten (droogheid) blijven vaak bestaan. Bij jeuk, irritatie en extra afscheiding is het goed om een afspraak te maken met uw huisarts voor controle.

Overgang video's

'Overgang'