Inhoud
Clusterhoofdpijn is een relatief zeldzame (ongeveer 0,1 procent van de bevolking), maar buitengewoon ernstige vorm van aanvalsgewijze hoofdpijn. Vroeger werd clusterhoofdpijn ook wel Hortonse neuralgie genoemd, hetgeen echter verwarring veroorzaakte met trigeminus-neuralgie. Die term is dus verlaten.
Clusterhoofdpijn komt vaker voor bij mannen maar ook vrouwen kunnen het hebben. In Nederland zijn ongeveer 17.000 patiënten met clusterhoofdpijn. Al is clusterhoofdpijn zeker in vergelijking met de meer dan 2,5 miljoen patiënten met migraine zeldzaam, het is voor de individuele patiënt van het grootste belang om de ziekte vroegtijdig te herkennen.
Clusterhoofdpijn kan zich op verschillende manieren manifesteren. In de meest typische vorm wordt clusterhoofdpijn gekenmerkt door:
- Aanvallen van hoofdpijn die een duur hebben tussen 15 minuten en 3 uur.
- Heftige, eenzijdige hoofdpijn rond het oog of de slaap.
- De aanvallen komen om de dag tot acht keer per dag.
- Bijverschijnselen zoals:
- rood en/of tranend oog aan dezelfde kant als de hoofdpijn
- een verstopte neus of loopneus aan dezelfde kant als de hoofdpijn
- opgezwollen oog aan dezelfde kant als de pijn
- zweten van voorhoofd en of gelaat aan dezelfde kant van de pijn
- een gevoel van rusteloosheid/bewegingsdrang
Oorzaken van clusterhoofdpijn
Hoewel er uitgebreid onderzoek wordt gedaan naar clusterhoofdpijn, is er nog geen duidelijke oorzaak bekend. Men denkt dat het ontstaan van de ziekte te maken heeft met een afwijking in de hypothalamus, een deel van de hersenen. De hypothalamus heeft een groot aantal functies voor het lichaam, waaronder het regelen van de bloeddruk, de hartslag, de hormoonhuishouding en de biologische klok. Dit laatste zou een reden kunnen zijn voor het feit dat de pijnaanvallen vaak rond dezelfde tijdstippen opkomen.
Er zijn verschillende factoren waarvan wordt gedacht dat ze een aanval van clusterhoofdpijn kunnen uitlokken. Mogelijke uitlokkende factoren zijn bijvoorbeeld alcohol, kou, weinig zuurstof (bijvoorbeeld op grote hoogtes) en bepaalde smaakversterkers. Het is echter nog niet bewezen dat deze dingen echt invloed hebben op het ontstaan van een aanval en de onderliggende mechanismen zijn dan ook nog niet bekend.
Wat is er aan te doen?
Bij clusterhoofdpijn is het erg belangrijk om meteen te starten met een middel dat het aantal aanvallen kan verminderen. Daarnaast is het belangrijk een effectief geneesmiddel te kiezen dat de aanvallen kan bestrijden. Naast het gebruik van medicijnen, hebben veel mensen baat bij het inademen van zuivere zuurstof.
De bekendste behandelingen bij clusterhoofdpijn zijn:
- Inhaleren van zuivere zuurstof.
- Triptan, toegediend door middel van injectie.
Clusterhoofdpijn voorkomen
Clusterhoofdpijn kan je niet volledig voorkomen, maar als je weet wat bij jou de "triggers" zijn voor clusterhoofdpijn, kan je deze wel zoveel mogelijk proberen te vermijden. Hier vind je nog een aantal andere maatregelen die je kunnen helpen clusterhoofdpijn zoveel mogelijk te vermijden:
- Vermijd alcohol
Alcoholconsumptie is een van de bekendste oorzaken van een aanval van clusterhoofdpijn. Als je tijdens een clusterperiode alcohol drinkt, kan je er bijna zeker van zijn dat je hoofdpijn krijgt. Dit kan snel gebeuren, zelfs al voor je je eerste drankje op hebt. - Vermijd nicotine
Nicotine is een andere bekende trigger van een aanval van clusterhoofdpijn. Als je last hebt van clusterhoofdpijn, is het een goed idee gewoon te stoppen met roken. - Slaap regelmatig
Clusterperiodes kunnen beginnen als er veranderingen zijn in je normale slaappatroon. Tijdens een clusterperiode kan je je normale slaappatroon volgen. - Wees voorzichtig op grote hoogte
Tijdens een clusterperiode kan de de verminderde hoeveelheid zuurstof op grote hoogte leiden tot een aanval. - Vermijd vluchtige stoffen
Blootstelling aan stoffen als oplosmiddelen, benzine en olieverf kan een aanval veroorzaken. - Vermijd nitraten
Tijdens een clusterperiode kan voedsel dat veel nitraten bevat (gerookt en behandeld vlees). Bepaalde medicatie zoals nitroglycerine kan ook nitraten bevatten.
Kun je clusterhoofdpijn voorkomen?
Het is bijna onmogelijk om aanvallen van clusterhoofdpijn te voorkomen, wel kan de patiënt proberen zoveel mogelijk de factoren te vermijden die aanvallen uitlokken. Dit zijn ongeveer dezelfde factoren die ook migraineaanvallen uitlokken: middelen die de bloedvaten verwijden, stress, bepaalde voedingsmiddelen en coffeïnehoudende producten.
- Camcolit
- Deseril
- Imigran
- Isoptin
- Lithium
- Lithiumcarbonaat
- Lodotra
- Prednison
- Priadel
- Sandomigran
- Sumatriptan
- Tarka
- Verapamil
