Inhoud

Een plots opkomende verlamming van één helft van het gezicht, waarbij geen afwijkingen te vinden zijn die de verlamming verklaren, wordt een 'verlamming van Bell' genoemd.

Sir Charles Bell (1774 tot 1842) was de eerste die de aangezichtszenuw beschreef. De aangezichtszenuw of nervus facialis, is de zevende hersenzenuw. Deze zenuw verzorgt de prikkels naar de spieren die met de gelaatsexpressie te maken hebben (aan één kant van het gezicht). De zenuw loopt door een nauw en benig kanaal in het oor en heeft ook aftakkingen voor de smaak en voor het dempen van harde geluiden.

In Nederland komt de verlamming per jaar bij circa 1 op 5000 volwassenen voor. De verlamming komt evenveel voor bij mannen als bij vrouwen en evenveel links- als rechtszijdig. Mannen krijgen de verlamming van Bell opvallend vaak tussen hun 30e en 40e jaar. Bij kinderen komt de verlamming minder vaak voor.

Oorzaken

Over de oorzaak bestaan vele theorieën. Het kan ontstaan na hevige emoties en spanningen, door een reactivatie van het herpes simplex virus I, in sommige gevallen ook door Borrelia burgdorferi, de verwekker van de lymeziekte en de verlamming van de aangezichtszenuw ontstaat ook vaak na een periode van afkoeling of tocht (bijv. een open autoraampje).

Symptomen

De patiënt merkt bijvoorbeeld bij het opstaan dat zijn gezicht scheef is; een mondhoek hangt naar beneden en het oog aan die kant kan niet goed worden gesloten. Soms bestaat er ook wat oorpijn aan de aangedane zijde. Breed grijnzen lukt niet symmetrisch, evenmin als fluiten. Bij de ogen dichtknijpen lukt dit aan de aangedane zijde niet, en de oogbol rolt zichtbaar naar boven. Ook fronsen leidt tot een asymmetrisch beeld.

Behandeling

De 'echte' Bellse parese, dat wil zeggen: een zonder duidelijke oorzaak, wordt veelal behandeld met corticosteroiden in vrij hoge dosering, wat de kans op volledige genezing iets vergroot; en met antivirale middelen tegen herpesvirussen, waarvan nooit is aangetoond dat het enig verschil maakt. Het oog kan gedruppeld worden met hypromellose 0,3%, zo vaak als nodig. Om problemen met het oog te voorkomen, wordt geadviseerd om gedurende de nacht het oog te beschermen met een horlogeglasverband (dit voorkomt dat het oog beschadigt door uitdroging).

Bij ernstige of snel verergerende verlammingen is een behandeling met prednison en een antiviraal middel nodig. Beschadiging van de zenuw treedt dan minder vaak op. De behandeling moet binnen een week na het ontstaan van de klachten beginnen. Hoe hoger de leeftijd, hoe kleiner de kans op volledig herstel. Het nut van deze behandeling moet worden afgewogen tegen eventuele problemen die kunnen ontstaan bij een reeds bestaande suikerziekte of een verhoogde bloeddruk.

Vermijdt tocht, afkoeling en lichamelijke of geestelijke inspanning.

Door het scheef hangen van de mond is drinken lastig, met een rietje gaat het drinken makkelijker.

Het spontane beloop is vrij gunstig: in 75 - 85 % van de gevallen een volledig herstel in enkele weken tot maanden. Bij de overige 15-25% treedt meestal wel een aanzienlijke verbetering op maar geen volledig herstel. Pas na 9 maanden kan in het algemeen de eindtoestand en de mate van genezing worden beoordeeld.