Inhoud
Een ontsteking van het hartzakje is een pijnlijke aandoening en wordt pericarditis genoemd. Het hartzakje, ook wel pericard genoemd, is een stevig zakje rondom het hart die het hart beschermt en op zijn plaats houdt. Het hartzakje bestaat uit twee lagen waarvan de binnenste laag vergroeid is met de hartspier. Tussen de twee lagen van het pericard zit een klein beetje vloeistof waardoor de lagen makkelijker langs elkaar glijden. Het hartzakje beschermt het hart tegen infecties en overbelasting.
De ontsteking kan zowel acuut (acute pericarditis) als sluipend (chronische pericarditis) ontstaan.
Oorzaken
Er zijn een aantal oorzaken van pericarditis bekend. Soms wordt de oorzaak echter niet gevonden. Oorzaken kunnen zijn:
- Een virusinfectie, bijvoorbeeld na griep of verkoudheid.
- Een hartinfarct.
- Na een blessure of letsel, bijvoorbeeld als gevolg van een steekwond of klap op de borstkas.
- Een bacteriële infectie, dit is echter zeldzaam. De infectie komt vaak vanuit nabijgelegen weefsel, zoals een hartinfectie of een wondinfectie na een hartoperatie.
- Tuberculose (TBC).
- Uremische pericarditis: Dit is een ontsteking die wordt veroorzaakt door chronisch nierfalen.
- Ontstekingen die verschillende delen van het lichaam kunnen treffen kunnen ook het pericard treffen, bijvoorbeeld reumatoïde artritis, scleroderma, polyarteritis nodosa en systemische lupus erythematosus (SLE of lupus).
- Kanker: bijvoorbeeld na radiotherapie (bestraling) om kanker in de borstkas te behandelen of kanker die is uitgezaaid vanuit een deel van het lichaam naar het pericard.
- Andere ziekten
Symptomen
De symptomen en klachten kunnen verschillen per vorm van pericarditis. Bij chronische pericarditis ervaart iemand meestal geen pijn. Klachten bij chronische pericarditis kunnen zijn:
- Kortademigheid
- Hoesten
- Vermoeidheid
- Vochtophoping in de buik en benen
Bij acute pericarditis zijn de klachten:
- Pijn op de borst, achter het borstbeen en uitstralend naar de nek. De pijn wordt minder bij zitten en vooroverbuigen en wordt erger bij liggen.
- Kortademigheid of benauwdheid
- Lage bloeddruk (hypotensie)
- Onbestemd angstgevoelens
- Enkeloedeem
- Koorts of grieperig gevoel
Behandeling
Behandeling is afhankelijk van de oorzaak. In ieder geval is absolute rust noodzakelijk.
Behandeling van virale of idiopatische pericarditis
Pijnstillers kunnen de pijn verminderen. Als de pijn erg heftig is, kunnen corticosteroïden worden voorgeschreven om de ontsteking te remmen. Meestal gaan de pijn en ontsteking binnen een paar weken weg.
Behandeling van andere oorzaken en complicaties
Medicijnen die worden voorgeschreven behandelen meestal de oorzaak van de ontsteking. Bijvoorbeeld tuberculostatica bij TBC, antibiotica bij bacteriële infecties, intensieve dialyse bij uremische pericarditis enzovoort. In het geval van constrictieve pericarditis moet de verdikking operatief worden verwijderd.
Een van de complicaties die kunnen optreden is een vochtophoping in het hartzakje. Als sprake is van een grote vochtophoping, dan moet het vocht worden verwijderd met een injectienaald. Zie ook hartzakje met vochtophoping.
